Bakı (Baku) | Azərbaycan (Azerbaijan, Azerbejdżan)

Uderzenie wiatru w krainie wiecznego ognia – tak brzmiałaby nazwa stolicy najbogatszego miasta Kaukazu, gdybyśmy chcieli posłużyć się etymologią. Zwykle brakuje nam jednak elokwencji, a może i subtelności, by nazywać rzeczy po imieniu. Ich własnym, nie naszym, imieniu. Dlatego mówimy zwyczajnie: jadę do Baku w Azerbejdżanie. Ale ile nas wtedy omija!

Bo nie chodzi tu o górnolotne słowa, ani o mniej lub bardziej zrozumiały popis, ale o życie w pięknych światach pełnych niuansów i znaczeń. I o chęć zobaczenia i zrozumienia więcej. Jeśli będąc w Baku, nie podjedziemy do świątyni ognia, nie tkniemy korzeni azerskiej kultury. Jeśli nie sięgniemy choćby po Nietzschego, nie przybliżymy się do zaratusztriańskiej myśli. Oczywiście nie musimy. Ale jeśli już podejmujemy trud drogi, warto powziąć również trud intelektualnej wędrówki. Mnie w tej podróży do Baku tego zabrakło. W upale lipcowego miasta w klimacie półpustynnym osiadłam. Teraz troszkę żałuję, chociaż może to powód, by ponownie wybrać się do Baku. Do tego miejsca, o którym każdy Polak słyszał choćby na lekcjach polskiego. Miasta, które ukształtowało światopogląd pokolenia młodego Cezarego Baryki. Miasta naftowej świetności i krwawej rewolucji. Czy współczesne Baku, po ponad wieku od czasów prosperity nie realizuje na nowo idei "szklanych domów"?

Baku / July 2017

W najpiękniejszej miejscowości – oazie naftowej pustyni, Baku – kędyś na tak zwanym Zychu, w zatoce Półwyspu Apszerońskiego, woniejącej od kwiatów i roślinności Południa, gdzie przejrzyste morze szmerem napełniało cienie nadbrzeżnych gajów...

Stefan Żeromski, Przedwiośnie

Baku / July 2017

Ciepły klimat, znakomite i nadzwyczajnie tanie południowe owoce, łatwość otrzymania za nijaki grosz przepysznych jedwabiów, taniość pracy ludzkiej, możność spędzania pory upałów na Zychu, wygoda i dostatniość urządzenia domowego – nie wypuszczały z tego kraju.

Stefan Żeromski, Przedwiośnie